Eserleri dünya çapında ilgi gören ve düzenli çalışmalarını halen Le Monde, Le Monde Diplomatique ve T24’te sürdüren çizer ve ressam Selçuk Demirel ve yazar Lyliane Adra, “Uzak Bir Ülkede: Harflerin İsyanı” ile kitapların yasaklandığı, kelimelerin suç sayıldığı ve hafızanın silinmeye çalışıldığı hayalî bir ülkeyi anlatırken, bugünün sansür mekanizmalarına da ayna tutuyor.
Selçuk Demirel ile Lyliane Adra’nın “Uzak Bir Ülkede: Harflerin İsyanı” kitabındaki öyküler, Vérédonia adlı hayalî bir ülkede geçiyor. Yeşil tepeleri ve hırçın nehirleriyle tanınan, görünürde sakin bir ülke olan Vérédonia’da, başkanlık seçimlerinde Mösyö Octavio LePetit iktidara geldikten sonra kitaplar yasaklanıyor, gazeteler kapanıyor, okullar sıkı denetime alınıyor, okurken yakalananların ihbar edilmesi zorunlu hâle getiriliyor.
Demirel, bu hikâyeyi, “Hayatın birdenbire absürt bir durumun içine düşmesi, her şeyin bir adamın bilgi ve görgü düzeyine indirgenmesinin dayanılmazlığı yazıyla ve resimle dile getirmeye çalıştık” sözleriyle açıklıyor.
ArtDog İstanbul‘da yer alan söyleşide, Selçuk Demirel kitabı şöyle anlatıyor:
“Uzak Bir Ülkede: Harflerin İsyanı”, Lyliane Adra-Selçuk Demirel, Okuyan Us Yayınları
Selçuk Demirel: Dünya bizim evimiz ise hiçbir yer uzak değil
“Dünya bizim evimiz. Düşünürken, yazarken, çizerken ülkeler arasındaki sınırlar, farklılıklar (renk, ırk, dini dil, mutfak) ortadan kalkıyor. Dolayısıyla burada bütün insanların anlayabileceği ortak bir dil söz konusu. Her ne kadar farklı dilleri kullansak da ‘özgürlük, dayanışma, yoksulluk, varsıllık, sömürü, baskı, şiddet, korku, merhamet, empati, sevgi ve nefret’ dediğimizde bütün dillerde karşılığı var. AŞK deyince Hindistan’da da, Eskimolar’da da aynı şey anlaşılıyor. İşte bu düşünceyle Veredonia diye adlandırdığımız uzak bir ülkede geçen bu hikâyeyi anlatmaya karar verdik. Hayatın birdenbire absürt bir durumun içine düşmesi, her şeyin bir adamın bilgi ve görgü düzeyine indirgenmesinin dayanılmazlığı yazıyla ve resimle dile getirmeye çalıştık.
Vérédonia diye hayal ettiğimiz bu ‘uzak’ ülke hem uzakta hem çok yakında, bazen de içinde olduğumuz bir ülke. Dünya bizim evimiz ise hiçbir yer uzak değil aslında.
Aynı evde yaşamanın avantajlarından biri de karşılıklı konuşma ve hikâye üzerinde birlikte düşünme fırsatımızın olması. Herkes kendi köşesinde çalıştı aslında. Yazı ve resimleri birbirimize göstererek, okuyarak ilerledik. Bu hikâyeyi hangi teknikle resimlemem gerektiğini uzun süre düşündüm. Sonunda, her zaman nasıl çalışıyorsam aynı ritimle devam ettim. Çocuklar ve yetişkinler diye bir ayrım yapmadım. Aslında yazı ve resim, iki ayrı kanaldan akıp buluşan, tek bir nehre dönüşüp denize doğru gitmesi gibidir…”
Çizim: Selçuk Demirel
Lyliane Adra: Bu kitabı hem çocuklar hem de yetişkinler için yazdım
Lyliane Adra ise şunları söylüyor:
“Muazzam bir sorumluluk hissettim ama aynı zamanda içimde sessiz aciliyet duygusu da vardı. Bu kitap, çocuklar için yazılmış olsa da içinde yaşadığımız dünyanın oldukça gerçek yankılarını barındırıyor. Bugün bile bazı ülkelerde kitaplar izleniyor, sansürleniyor veya en basiti erişilemez hale getiriliyor. Dolayısıyla günümüzü anlama imkânı da elimizden alınıyor. İfade özgürlüğü susturuluyor, kelimeler denetleniyor. Tüm bunlara karşı sessiz kalamazdım.
Bu kitabı hem çocuklar hem de yetişkinler için yazdım; çünkü hikâyelerin zihinleri aydınlatan, sorgulatan ve kimi zaman iyileştiren bir gücü olduğuna yürekten inanıyorum. Çocukların kapasitesi hayal ettiğimizden çok daha fazlasıdır. Adaletsizliği fark edebiliyor, bir şeylerin ters gittiğini sezebiliyorlar. Amacım onlara direnişin kelimelerle, kitaplarla, hayal gücüyle ifade edildiği bir alan tanımaktı. Böyle bir hikâye yazmak; hafızanın, bilginin ve özgürlüğün hep birlikte sahip çıkmamız gereken en değerli hazinelerimiz olduğunu kabul etmek demekti; şiddete başvurmadan, yaratıcılık, cesaret ve dayanışma ile.”
“Uzak Bir Ülkede: Harflerin İsyanı”, Lyliane Adra-Selçuk Demirel, Okuyan Us Yayınları
